معرفی آثار و بیوگرافی هوشنگ سیحون (معمار و نقاش)

هوشنگ سیحون از معمارانی ایرانی

هوشنگ سیحون (زاده ۳۱ مرداد ۱۲۹۹ در تهران – درگذشته ۵ خرداد ۱۳۹۳ در ونکوور کانادا) معمار، طراح، نقاش و تندیس‌ساز سرشناس و نامدار اهل ایران بود. وی استاد معماری و رئیس پیشین دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.او به مرد بناهای ماندگار معروف است. آن هم به دلیل طراحی و نظارت بر ساخت آرامگاه بزرگانی چون خیام، کمال الملک، بوعلی سینا، نادرشاه افشار، کلنل محمدتقی خان پسبان و ده‌ها مقبره و آرامگاه دیگر، ضمناً وی طراح بنای موزه توس در سال ۱۳۴۷ و همچنین ساختمان بانک سپه در میدان توپخانه تهران نیز می‌باشد.

 

پیشینه معماری
هوشنگ سیحون در سن ۲۳ سالگی نخستین اثر معماری خود بنای یادبود آرامگاه ابن سینا را طراحی کرد.از میان دیگر پروژه‌های طراحی و ساخته شده وی می‌توان به آرامگاه بزرگانی چون خیام، کمال‌الملک، ابن سینا، نادرشاه افشار و ده‌ها آرامگاه دیگر اشاره کرد.

وی همچنین طراح بنای «موزه توس» در سال ۱۳۴۷ و همچنین ساختمان مرکزی بانک سپه در میدان توپخانه تهران، مجتمع آموزشی فرح، ساختمان‌های سازمان نقشه‌برداری کشور، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، کارخانه آرد مرشدی، مجتمع آموزشی یاغچی آباد، سینما آسیا، سینما سانترال (سینما مرکزی)، کارخانه کانادا درای (زمزم کنونی) در تهران و اهواز، کارخانه یخ‌سازی کورس اخوان و حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی خصوصی را بر عهده داشته‌است.

استاد سیحون نقش اندازی است که در دنیای ابعاد از معانی پر رمز و راز باطن سخن به میان می‌آورد و معانی و فلسفه نظری و وجودی بزرگانی که معمار و طراح آرامگاه هر یک از آنان بوده، در نقش مقبره شان متجلی نموده‌است. به عنوان مثال در ۱۳۳۸ آرامگاه حکیم عمر خیام را مبتنی بر اصول ریاضی و مثلثاتی خیام، محاسبه و طراحی کرده‌است.او در کتاب «نگاهی به ایران» در مورد بنای آرامگاه نادر شاه افشار می‌نویسد: ماده اصلی ساختمان از سنگ خارای منطقه کوهسنگی مشهد، مشهور به سنگ هر کاره‌است، این سنگ یکی از مقاوم ترین سنگ هایِی ست که در ایران وجود دارد، او دلیل این انتخاب را اشاره به صلابت و عظمت نادر شاه افشار می‌داند». او در ادامه می‌نویسد: «شکل کلی و مقبرهٔ نادر به شکل شش ضلعی متناسبی ست که، شکلِ سیاه جادرهایی را تداعی می‌کند، دلیل این امر همین نکته‌است که نادر به جای کاخ در زیر چادر زندگی می‌کرد.

درباره معماری اسلامی

سیحون معتقد است اصطلاح معماری اسلامی اصطلاحی نادرست است و در واقع آنچه به نام معماری اسلامی شناخته می‌شود، همان معماری و فنون معماری دوره ساسانیان ایران است.

 

پیشینه نقاشی

در کنار معماری به نقاشی از مناظر و روستاهای ایران می‌پرداخت و نمایشگاه‌هایی از این آثار خود در ایران و در خارج از ایران برپا کرده‌است.
آثار وی در نمایشگاهی در دانشگاه ماساچوست در سال ۱۹۷۲ در کنار آثار هنرمندانی چون پیکاسو و دالی به نمایش درآمد. در این نمایشگاه تابلویی از کلافه‌های خط به نمایش گذاشت که در آن از خطوط موازی و پر پیچ و تاب که هیچ همدیگر را قطع نمی‌کنند، استفاده کرده بود. دانشگاه‌هایی مثل MZT، هاروارد، واشنگتن و برکلی مجموعه‌ای از نقاشی‌های او را گردآوری کرده و نگهداری می‌کنند.
همسر سابق وی معصومه سیحون نیز نقاش است و بیش از ۷۰ سال سن دارد و شگرد وی در کشیدن نقاشی‌های مدرن است.

برخی از آثار هوشنگ سیحون :

– آرامگاه بوعلی سینا
– آرامگاه خیام
– آرامگاه کمال الملک
– طراحی بنای موزه توس
– ساختمان بانک سپه واقع در میدان توپخانه تهران
– سازمان نقشه برداری کل کشور
– کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان
– کارخانه آرد مرشدی
– سینما آسیا
– سینما سانترال
– کارخانه کانادادرای (زمزم فعلی ) در تهران و اهواز
– و حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی خصوصی

 

بازسانی بناهای تاریخی

آرامگاه فردوسی

طرح نخستین آرامگاه فردوسی توسط کریم طاهرزاده بهزاد (از اعضای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی) ارائه شده بود که در سال ۱۳۱۳ خورشیدی به بهره‌برداری رسید. اما به علت ناآشنایی سازندگان به فنون آزمایش خاک، محاسبه نکردن دقیق و بی اطلاعی از وضعیت آب‌های زیرزمینی ناحیه طوس، ساختمان از همان نخستین سال‌ها، شروع به نشست کرد. هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۳ با حفظ طرح نخستین و الحاقات جدید، بنایی جدید را ساخت که طرح آن ارائه شده بود.

آرامگاه ابن سینا

در سال ۱۳۲۴ طی برگزاری یک مسابقه معماری برای آرامگاه ابن سینا، با نظر مساعد آندره گدار و محسن فروغی، طرح هوشنگ سیحون به عنوان بهترین طرح مسابقه برگزیده شد. این طرح در سال ۱۳۲۶ به تصویب نهایی رسید. اما چون در آن زمان سیحون برای تکمیل تحصیلات خود، در پاریس به سر می‌برد در خرداد سال ۱۳۲۷ خورشیدی، طرح نهایی را (که در اصل پایان‌نامه او در پاریس بود) به انجمن آثار ملی فرستاد.

آرامگاه خیام

در مرداد ماه سال ۱۳۳۵ انجمن آثار ملی در نامه‌ای به سیحون نوشت که وضع بنای موجود آرامگاه خیام متناسب با شخصیت علمی و هنری خیام نیست و انجمن آثار ملی در نظر دارد در این مورد اقداماتی به عمل آورد. از سیحون خواسته شد، طرح و نقشه بس جدیدی متناسب با شخصیت خیام طراحی کند. سیحون و حسین جودت (ناظر انجمن آثار ملی)، پس از بازدید از مکان، در نامه‌ای به انجمن آثار ملی پیشنهاد جابجایی محل آرامگاه را دادند.

طرح پیش نهادی او در سال ۱۳۳۷ به دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران فرستاده شد. محسن فروغی رئیس دانشکده هنرهای زیبا در نامه‌ای به انجمن آثار ملی، طرح پیشنهادی سیحون را تأیید کرد.

وی در ۵ خرداد سال ۱۳۹۳ در سن ۹۳ سالگی و با کارنامه ای غرور انگیز و تاثیر گذار در راه اعتلای نام فرهنگ و معماری ایران با ایران زمین وداع گفت.